در این جا به برخی از آداب تغذیه از نظر اسلام، به نحو اختصار، اشاره می نماییم:
با نمک شروع و ختم کردن: در احادیث فراوانی تأکید شده که غذا را با نمک شروع و ختم نمایید. پرواضح است، این دستورالعمل برای کسانی است که نمک برای آنها زیان آور نباشد. به برخی از این احادیث که از قول پیامبر اکرم صلی الله علیه واله روایت شده اند، توجه فرمایید:
«افتتحوا بالملح، فانّه داوءٌ من سبعین داٍ(1)؛
[تغذیه را] با نمک آغاز کنید! زیرا دوای هفتاد درد است.»
« منْ اکل الملح قبل کلّ شیءٍ و بعد کلّ شیءٍ دفع الله ثلاثمأة و ستّین نوعاً من البلاء اهونها الجذام(2)؛
هر کس قبل و بعد از هر چیز [خوردنی] نمک بخورد، خداوند 360 نوع بلا را از او دور می کند، که سبک ترین [ و ساده ترین] آنها جذام است.»
سه لقمه با نمک قبل از غذا، 72 نوع بلا را که دیوانگی و جذام و پیسی از جمله ی آنهاست، از فرزند آدم بر می گرداند.»
خلال کردن دندان و مضمضمه نمودن: پس از میل غذا، لازم است انسان برای حفظ سلامت دهان و دندان، با خلال کردن، قطعات باقی مانده ی غذا در بین دندان ها را خارج نموده و سپس با آب در دهان گردانیدن، دهان را به طور کامل تمیز نماید. این کار در ضمن، از بو گرفتن دهان نیز جلوگیری می کند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه واله در این خصوص می فرماید:
«تخلّلوا علی اثر الطّعام تمضمضوا، فانّهما مصحّة النّاب و النّواجذ(3)؛
پس از غذا دندان هایتان را خلال نموده و آب در دهان بگردانید، زیرا این دو [کار] بهداشت دندان های نیش و کرسی می باشند.»
امام صادق علیه السلام نیز در حالی که خود خلال می نمود، به «وهب بن عبدربّه» فرمود:
«انّ رسول الله صلی الله علیه و اله کان یتخلّل و هو یطیب الفم(4)؛
رسول خدا صلی الله علیه واله دندان هایش را خلال می نمود، و خلال کردنْ دهان را خوش بو می سازد.»
سرد کردن غذا: گروهی از مردم علاقه مندند غذا را داغ مصرف نمایند.
پزشکان این کار را برای سلامتی زیان آور می دانند. پیامبر گرامی اسلام نیز از مصرف غذای داغ منع کرده و فرمودند:
«برّد الطّعام، فانّ الحارّ لابرکة فیه(5)؛
غذا را سرد کن! زیرا در غذای داغ برکت نیست.»
هدف از تنظیم رژیم غذایی برای ورزشکاران، تامین مواد مغذی کافی برای رسیدن به سلامت مطلوب و تناسب لازم برای عملکرد ورزشی موردنظر است. گاهی یک ورزشکار در رشتهای خاص برای کسب مقام قهرمانی کوششی مستمر میکند که در این شرایط تمامی عوامل در بدن تغییر میکنند. قلب، ریه، دستگاه گوارش، هورمونها و سیستم عصبی، به خصوص ماهیچهها نیاز به تطابق با وضع جدید دارند بنابراین یکی از مسایل مهم برای کسب مقام قهرمانی، تغذیه ورزشکاران است.
انرژی بدن انسان باید به طور مداوم به منظور انجام عملکردهای پیچیده خود، انرژی مورد نیازش را دریافت کند.
انرژی مورد نیاز فرد با انجام فعالیتهای ورزشی افزایش مییابد که باید این مقدار اضافی از طریق مواد غذایی تامین شود و گرنه فعالیت ورزشی به دلایل گوناگون متوقف خواهد شد. انرژی موردنیاز یک ورزشکار به عوامل گوناگونی مانند خصوصیت فرد (ازجمله: قد، وزن، جثه فرد، سن، حالت بلوغ)، مدت ورزش، نوع و شدت ورزش و شرایط جغرافیایی محل زندگی فرد بستگی دارد.
زولبیا و بامیه خوشمزه است. ولی به جای آن خرما بخورید بهتر است. یادتان نرود خوردن مواد كافئین دار مثل چای و قهوه و نوشابه های گازدار اصلا خوب نیست.
در ساعات پایانی روز، خصوصا پیش از افطار، آب، املاح و انرژی بدن كاهش یافته است و فرد، ضعیف و بی حال می شود. بهترین كار این است كه هر چه را از دست رفته است جایگزین كنیم. اما چگونه این كار را كنیم تا مشكلی ایجاد نشود؟ اغلب پس از باز كردن روزه ، اشتها زیاد است و بهتر است تنها روزه را باز كنید و ۲ تا۳ ساعت پس از افطار غذا بخورید.
چگونه درست افطار كنیم؟
بهتر است، با آب گرم یا چای كم رنگ یا شیر گرم و قندهای طبیعی مثل خرما یا كشمش یا عسل روزه خود را باز كنید. اول افطار، آب سرد یا نوشابه گازدار نخورید. بقیه اوقات هم هر چه كمتر نوشابه گازدار بخورید بهتر است. خوب است وقت افطار، برعكس سحر، كربوهیدرات های ساده بخورید كه زودجذب هستند. چیزهایی مثل فرنی یا شیربرنج این كـربوهیـــدرات ها را دارنـد. زولبیا و بامیه كم تر بخورید. روغن و قند این شیرینی ها چندان مناسب نیست. در عوض خرما بخورید. خرما منبع بسیار خوب قند، فیبر، كربوهیدرات، پتاسیم و منیزیم است و در متون مذهبی هم به عنوان یك ماده مغذی برای افطار توصیه شده است. با مصرف خرما، ویتامین و نمك مورد نیاز بدن كه طی ساعات روزه داری از دست رفته، و نیز انرژی مورد نیاز بدن تأمین می شود . قند موجود در خرما هم زیان قند موجود در شیرینی ها را ندارد. نان و پنیر و سبزی به عنوان مواد غذایی اصلی در هنگام افطار بسیار توصیه شده است. بهتر است غذاهای سرخ كرده، پر ادویه و بسیار شیرین نخورید. این غذاها باعث سوزش سر دل، سوءهاضمه و افزایش وزن می شوند. وقت افطار غذاهای سنگین، دیر هضم و پرچرب نظیر حلیم و آش با روغن زیاد نخورید. این غذاها هم مشكلات گوارشی ایجاد می كنند، و هم تا سحر در دستگاه گوارش باقی می مانند و نمی گذارند وقت سحر درست و راحت غذا بخورید. اگــر در طــول روزه داری احســاس می كنیــد سـر دلتان سنگین است و می سوزد یا اگر دهانتان ترش می شود، باید غذاهای پر فیبر مثل نان گندم سبوس دار، سبزی، حبوبات و میوه بخورید. این موادغذایی به حركات دستگاه گوارش و هضم غذا كمك می كنند. سبزی را وقت افطار بخورید. اگر سحر سبزی بخورید در طول روز تشــنه می شــوید. علاوه بر میوه فصل می توانید گوجه فرنگی و خیسانده برگه ها مثل آلو، زردآلو و انجیر هم بخورید.
هدف از تنظیم رژیم غذایی برای ورزشکاران، تامین مواد مغذی کافی برای رسیدن به سلامت مطلوب و تناسب لازم برای عملکرد ورزشی موردنظر است. گاهی یک ورزشکار در رشتهای خاص برای کسب مقام قهرمانی کوششی مستمر میکند که در این شرایط تمامی عوامل در بدن تغییر میکنند. قلب، ریه، دستگاه گوارش، هورمونها و سیستم عصبی، به خصوص ماهیچهها نیاز به تطابق با وضع جدید دارند بنابراین یکی از مسایل مهم برای کسب مقام قهرمانی، تغذیه ورزشکاران است.
انرژی بدن انسان باید به طور مداوم به منظور انجام عملکردهای پیچیده خود، انرژی مورد نیازش را دریافت کند.
انرژی مورد نیاز فرد با انجام فعالیتهای ورزشی افزایش مییابد که باید این مقدار اضافی از طریق مواد غذایی تامین شود و گرنه فعالیت ورزشی به دلایل گوناگون متوقف خواهد شد. انرژی موردنیاز یک ورزشکار به عوامل گوناگونی مانند خصوصیت فرد (ازجمله: قد، وزن، جثه فرد، سن، حالت بلوغ)، مدت ورزش، نوع و شدت ورزش و شرایط جغرافیایی محل زندگی فرد بستگی دارد.
اختلالات روحی و روانی همچون افسردگی و اضطراب ، اختلالات پیچیده ای هستند که در درجات مختلف در افراد بروز میکنند . تغذیه میتواند نقش موثری در حفظ سلامت روان و کنترل و پیشگیری از بروز علائم عصبی داشته باشد . مطالعات نشان داده است افرادی که رژیم غذایی نا مناسب و ضعیف دارند بیشتر به افسردگی مبتلا میشوند چراکه تغذیه مناسب میتواند حامی مغز در کنترل و مدیریت شرایط استرس باشد .
سیستم عصبی متاثر ازبالا یا پایین رفتن میزان قند خون و نیز میزان دریافت ویتامینها ، مواد معدنی و اسیدهای چرب ضروری از طریق غذا است . رژِیم غذایی که بتواند جزئی ترین نیاز بدن را فراهم آورد ، میتواند تضمین کننده سلامت روان باشد .
ضمن اینکه نوع رژیم غذایی می تواند با داروهای اعصاب نیز تداخل کند . برای مثال به افرادی که داروی لیتیوم مصرف می کنند توصیه میشود مصرف کافئین را در رژیم غذایی خود به حداقل برسانند چرا که کافئین باعث افزایش سطح لیتیوم خون میشود .
محققان هنوز به درستی نمی دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می آید ولی به نظر می رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد.
همیشه یک دنیا بهانه دارید که اول صبح برای ورزش کردن از خواب بیدار نشوید. اول صبح از خواب ناز بیدار شدن و با خواب آلودگی جست و خیز کردن و بالا و پایین پریدن، انگیزه قوی می خواهد که خیلی ها آن را ندارند، به همین دلیل بسیاری از افراد ورزش کردن را به زمانی که از سر کار به منزل باز می گردند موکول می کنند، زمانی هنگام غروب خورشید که دیگر از خواب آلودگی صبحگاهان خبری نیست. ولی اگر واقعا به دنبال رسیدن به تناسب اندام نباشند خستگی کار روزانه بهانه خوبی برای شانه خالی کردن از نرمش های روزانه است. محققان به دنبال راه هایی هستند که به هر بهانه ای هم که شده، مردم را به ورزش کردن و رسیدن به تناسب اندام تشویق کنند.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد، ورزش کردن در ساعات پایانی روز هنگام غروب خورشید بهتر از ورزش کردن در اول صبح است. محققان تأکید می کنند که ورزش کردن در این ساعات روز می تواند بهترین اثر را بر تولید هورمون ها در بدن گذاشته و به فعالیت بهتر مغز کمک کند. از سوی دیگر، ورزش هنگام غروب آفتاب به کنترل مناسب دمای بدن کمک خواهد کرد.
بسمه تعالی --------------------------------------------------------------------------------------- تغذیه صحیح میتواند باعث افزایش تمرکز و یادگیری دانشآموزان شود این در حالیست که خانوادهها از این موضوع مهم غفلت میکنند. تغذیه صحیح دانشآموزان موجب افزایش تمرکز و یادگیری آنان میشود اما خانوادهها برای بهبود کیفیت آموزشی فرزندان خود هزینه زیادی در زمینه استخدام معلم خصوصی یا ثبت نام در مدرسههای معتبرتر میکنند اما معمولا به تغذیه آنان توجه کافی نمیکنند. بروز برخی از بیماریها نتیجه کمبود دریافت برخی مواد مغذی است که میتواند زمینه ساز اشکال در یادگیری و تمرکز و حافظه شود. به عنوان نمونه کم خونی و فقر آهن به ویژه در دختران نوجوان میتواند زمینه ساز ایجاد مشکل در قدرت یادگیری و تمرکز شود بنابراین لازم است که خانوادهها احتمال ابتلای فرزندان خود به این بیماری را بررسی و در این جهت با متخصصان مشورت کنند تا در صورت لزوم رژیم غذایی آنان اصلاح شود. به ادامه مطلب بروید....